Mentale gezondheid: de derde pijler van gezondheid
Gezondheid wordt tegenwoordig een steeds belangrijker begrip en steeds meer mensen proberen zich er bewust van te worden. Hoeveel boeken worden er tegenwoordig wel niet geschreven omtrent zelfhulp, afvallen en sport. We worden er steeds meer bewust van dat het bereiken en najagen van gezondheid ons geluk en meer voorspoed brengt. En vooral nu in de huidige corona situatie blijkt dat gezondheid een belangrijke maatstaf is of we er veel last van hebben of een lange herstelperiode nodig hebben. In deze corona periode zie je dat vooral de wat zwakkeren en kwetsbaren er onder lijden. Het hebben van een goede gezondheid is nog nooit zo belangrijk geweest. Maar wat is gezondheid precies en hoe bereik je een goede gezondheid? Gezondheid is een breed begrip en kent vele definities. Voor de een is gezondheid het goed functioneren van het lichaam zonder al te veel kwaaltjes en voor de ander is gezondheid het hebben van veel sociale contacten en kunnen doen wat je zou willen doen. Gezondheid zorgt ervoor dat we deel kunnen nemen aan de maatschappij en dat we onze dromen en doelen kunnen najagen. Zonder gezondheid zijn we beperkt in ons doen en denken. Gelukkig kan gezondheid tegenwoordig steeds makkelijker te bereiken zijn en hebben we een zee aan hulpmiddelen in het geval we onbedoeld wel een slechte gezondheid bezitten.
Achtergrond
Wanneer we tegenwoordig denken aan gezondheid of gezonder willen leven, dan denken we eigenlijk meteen aan sporten en gezonder gaan eten. Dat is alleen niet altijd zo vanzelfsprekend geweest. In de middeleeuwen werd bijvoorbeeld in de westerse landen gezondheid nog niet gelinkt aan voeding, daar kwam men pas veel later achter terwijl in andere landen dat al wel duidelijk was, bijvoorbeeld Joden die geen varkensvlees mochten eten. En zelfs in de jaren vijftig linkte men beweging nog niet aan gezondheid. Je werd met vreemde ogen aangekeken als je door het park aan het joggen was. Bizar toch? Tegenwoordig is dat als vanzelfsprekend geworden. We letten steeds meer op wat we naar binnen werken en proberen steeds meer structuur te krijgen in lichaamsbeweging. Maar, er krijgt een derde revolutie steeds meer voet aan de grond: mentale gezondheid. Uit onderzoek naar de Blauwe Zones (plekken op de wereld waar de oudste mensen wonen) blijkt dat de oudste mensen van de wereld veel doen aan mentale oefeningen. We komen er steeds meer achter dat gezondheid niet alleen gelinkt is aan bewegen en gezonder eten, maar dat je ook je geest gezond moet houden. Alleen lijkt mentale gezondheid nog een te abstract en vaag begrip. We zien het al snel als zweverig, bijvoorbeeld aan mensen die yoga beoefenen of mindfulness. Gelukkig is er een overweldigende stroom aan wetenschappelijk bewijs dat laat zien dat mentale training ook hoort bij het recept voor een gezonder, zinvoller er plezierige leven. De voordelen van mentale training zijn talloos: het helpt tegen angst, lichamelijke pijn, piekeren en depressieve gevoelens, en ze leidt tot een toename van geluk, gezondheid, concentratie, besluitvaardigheid en zelfbeheersing.
Bewegen alleen is niet genoeg
We hebben al een aantal sportfilmpjes en gezonde recepten op social media geplaatst om de algemene gezondheid te verbeteren, maar we moeten om onze gezondheid te verbeteren dus aan 3 dingen denken: voeding, sport en mentale training.
We leven in een tijd dat we steeds minder fysieke taken hoeven te verrichten maar meer mentale taken. We leven in een tijd waarin we 24/7 geprikkeld zijn en waarbij we onze geest geen rust gunnen. Onze geest consumeert en consumeert en kent daar geen rust in, het wil steeds meer en meer. We zijn ons hier niet altijd even bewust van, maar onze geest is elk moment van de dag hard aan het werk. Het is dan ook niet raar om te denken dat jaarlijks bijna 800.000 Nederlanders een depressie doormaken en meer dan een miljoen mensen het risico lopen op een burn-out en andere psychische problemen; we overbelasten onze geest en hersenen en met dat komen (geestelijke) blessures. We zijn als het gaat om mentale gezondheid ongetraind en amateurs.
Maar net zoals je een lichaam sterk en gezond kunt maken door bewuste keuzes in voeding en sport kun je ook je hersenen trainen zodat ze weerbaarder en flexibeler worden.
De vier hersencircuits
Volgens de hoogleraar psychologie Richard Davidson zijn er een aantal hersencircuits die bepalen hoe gelukkig, sterk en effectief onze hersenen zijn. Deze vier circuits zijn:
– Aandacht: vermogen om onze focus vast te kunnen houden; een afgeleide geest is een ongelukkige geest
– Veerkracht: Het vermogen om snel te herstellen van negatieve gemoedstoestanden
– Positiviteit: Ons vermogen om positieve emoties en gedachten te creëren en te koesteren
– Altruïsme: Ons vermogen om onvoorwaardelijk te kunnen geven; vrijgevigheid.
Deze hersencircuits zoals Richard Davidson het noemt zijn plastisch en dat betekent dat ze trainbaar zijn net zoals fysieke conditie en spieren. Als je structuur en ritme krijgt in het doen van mentale oefeningen dan zal je al snel verschil ervaren, net zoals je snel positief effect zult ervaren als je meer gaat bewegen en gezonder gaat eten. Je zult merken dat je al snel aandachtiger gaat leven, sneller kunt herstellen van negatieve gemoedstoestanden, eerder positieve emoties kunt generen en vrijgeviger in het leven gaat staan. Het is belangrijk dat je mentale oefeningen frequent uitvoert, ze delen dezelfde wetten als fysieke progressie en dus ook degressief wanneer je het verwaarloosd, je moet het blijven herhalen en herhalen wil je geestelijke spierballen laten groeien.
Uitvoering
De komende weken zullen we, naast het posten van sportfilmpjes en gezonde recepten ook een aantal mentale oefeningen met jullie doen. Als je deze oefeningen frequent zelf gaat doen, dan zal je mentaal sterker worden.
Uiteraard kun je ook zelf gaan googelen naar mentale oefeningen zoals mindfullness of een lesje yoga uitproberen! Tot gauw!
(Uit het boek van Wouter de Jong, Mindgym)